Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν;

Πολλοί από τους μεγαλύτερους θα θυμούνται μια ταινία του 1969, αναφορά στις κοινωνικές συνέπειες του Κραχ του ’29, με τίτλο «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν». Κάποιοι θα την έχουν δει.

Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Αμερικανού συγγραφέα Χόρας Μακόι,  ο οποίος όταν ήταν παιδί είδε να πυροβολούν ένα γερασμένο άλογο…

Όταν οι Αθηναίοι πολιόρκησαν την Κέα, προκειμένου να φτάσουν τα υπάρχοντα τρόφιμα για τους νέους, όσοι Κείοι ήσαν πάνω από 70 ετών αυτοκτόνησαν πίνοντας κώνειο. Αυτό το έθιμο, το οποίον εγκαθιδρύθηκε από τότε στο νησί, ονομάσθηκε «Κείος Νόμος» και παρέμεινε σε ισχύ μέχρι και τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Σε κάποιες φυλές Ινδιάνων, επίσης, οι πιο γέροι έφευγαν εθελοντικά από το χωριό τους και πηγαίνοντας πεντακόσια μέτρα μακρύτερα από τον καταυλισμό πέθαιναν από ασιτία.

Όταν ήμουν παιδί θυμάμαι τον πατέρα μου που μού έλεγε μια ιστορία, σαν παραμύθι:

«Σε κάποιο χωριό, όπου υπήρχε μεγάλη φτώχια, είχαν ένα παράξενο έθιμο. Όταν κάποιος από τους γονείς γερνούσε, ήταν παράδοση να τον βάζει ο μεγαλύτερός τους γιός μέσα σε ένα μεγάλο κοφίνι από λυγαριά. Στην συνέχεια, φόρτωνε το κοφίνι στους ώμους του και έπαιρνε το δρόμο με κατεύθυνση ένα ψηλό βουνό που κυριαρχούσε στην περιοχή. Μόλις έφθανε εκεί, αποχαιρετούσε μάνα – πατέρα, όποιον τελοσπάντων κουβαλούσε και τον αμολούσε με το κοφίνι στον γκρεμό!»

Σοκαρισμένος από την ιστορία και από το απάνθρωπο τέλος της, με κομμένη φωνή ρώτησα τον πατέρα μου αν αυτό συνέχισε να συμβαίνει για πολύ καιρό και πώς δεν βρέθηκε κάποιος να το σταματήσει. Και τότε ο πατέρας μου μού εξήγησε πώς, επιτέλους, έπαψε να ισχύει αυτό το έθιμο:

«Για πολλά χρόνια γινόταν αυτό. Ώσπου, κάποια φορά που ο γιός έφτασε στην κορυφή και ήταν έτοιμος να πετάξει το κοφίνι με τον πατέρα του, ο γέρος στράφηκε προς το μέρος του και τού είπε:

-Παιδί μου, καλύτερα να με πετάξεις χωρίς το κοφίνι. Αυτό να το πάρεις μαζί σου γιατί θα σου χρειαστεί ώστε να σε κουβαλήσει και σένα ο γιός σου όταν θα έχεις πια γεράσει.

Ο γιός, αντιλαμβανόμενος πόσο μεγάλη αλήθεια κρύβαν τα λόγια του πατέρα, έβαλε τα κλάματα, του ζήτησε συγχώρεση και αφού τον φορτώθηκε ξανά, κατέβηκαν στο χωριό, όπου τον περιποιόταν μέχρι την τελευταία του πνοή…

Από τότε το έθιμο αυτό άρχισε να ατονεί, ώσπου κάποια στιγμή έπαψε να ισχύει για όλο το χωριό».

………………….

Η 1^η Οκτωβρίου έχει ορισθεί ως «Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων». Επειδή η ζωή έχει φαιδρές αλλά επίσης και πολλές σκληρές όψεις, σήμερα διάλεξα μια από τις τελευταίες. Για προβληματισμό…

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας