Ψάχνοντας τα λημέρια, για τον θησαυρό των λήσταρχων Λύγκων

Εγώ ατομικά, στα παιδικά μου χρόνια, δεν είχα ακούσει ποτέ μου καμιά άρια από όπερα ούτε κανένα λίντ ή ρομάντσο. Είχα ακούσει όμως τη γιαγιά μου, τη νενέ μου, όπως τη λέγαμε στη Σμύρνη, να μου τραγουδάει «το Λύγκο το Λεβέντη τον αρχιληστή»…

Μανώλης Καλομοίρης

Τον 19ο αιώνα, ανάμεσα στους φημισμένους λήσταρχους που αλώνιζαν τον Μοριά και τη Ρούμελη, ξεχώριζαν δυο συνεπώνυμοι από το ορεινό Χέλι (Αραχναίο) της Αργολίδας. Ήταν ο Γιώργης Λύγκος, ο επιλεγόμενος παππούς και ο Αναστάσης Λύγκος, ο επιλεγόμενος λεβέντης. Ήσαν θείος και ανιψιός.

Πολλοί οι θρύλοι, που μπερδεύονται με την πραγματική ιστορία, όταν γίνεται αναφορά στους Λύγκους. Όπως μπερδεύεται, τις περισσότερες φορές, ο μπάρμπας με τον ανιψιό και όταν ακούμε την έκφραση «του Λύγκου», δεν είμαστε σίγουροι σε ποιόν αναφέρεται. Όμως οι θρύλοι που τελειωμό δεν έχουν, είναι όσοι αναφέρονται στα λημέρια και στον θρυλούμενο… αμύθητο, καλά κρυμμένο θησαυρό του Λύγκου, ή του... Λύκου* (όπως τον λένε, λανθασμένα, κάποιοι). Λημέρια που συναντάμε στο Μοριά αλλά και στη Ρούμελη! 

Το πιο γνωστό βρισκόταν αρκετά κοντά στο χωριό του, επάνω στο Στεφάνι της Κορινθίας. Ένα σπήλαιο με δυο εξόδους, επί του Τρητού (Τρικόρφου), που γι’ αυτό, ένας άλλος θρύλος το ήθελε να ήταν η φωλιά του λιονταριού της Νεμέας, που σκότωσε ο Ηρακλής! «εκ Κλεωνών δε εισίν ες Άργος οδοί δύο, η μεν ανδράσιν ευζώνοις και έστιν επίτομος, η δε επί του καλουμένου Τρητού, στενή μεν και αυτή περιεχόντων ορών, οχήμασι δε έστιν όμως επιτηδειοτέρα. Εν τούτοις τοις όρεσι το σπήλαιον έτι δείκνυται του λέοντος»  (Παυσανίας).

Ανεβαίνοντας στη Γκούρα, πάνω από τα χαλάσματα του Άγιου Σπυρίδωνα, στη Σφυρίδα, κοντά στο χάνι του Καψιμάλη, είναι μια άλλη σπηλιά, όπου το 1870 ο Γιώργης Λύγκος, ο «παππούς», κρατούσε τον Σωτήριο Σωτηρόπουλο (1831-1898), Υπουργό Οικονοµικών στην Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Κανάρη και αργότερα Πρωθυπουργό,  τις τελευταίες από τις 36 ηµέρες της ομηρίας του**. Ακόμα ψάχνουν τον θησαυρό του Λύγκου στην Γκούρα… 

«Πού βρίσκεται, γέροντα, ο θησαυρός της Γκούρας;» ρωτήθηκε πριν από χρόνια ένας γέρο τσέλιγκας της περιοχής. «Ξέρω πού είναι αλλά δεν λέω, δεν πρέπει να βγει ο θησαυρός ποτέ».  

Πέθανε ο γέροντας, πέρασαν τα χρόνια, αλλά ο χρυσός της Γκούρας μένει στο σκοτάδι. Στο Ψάρι, υπήρχε μία ομάδα Ψαραίων (5 ή 6 άτομα) πριν 40 – 45 χρόνια. Συγκροτήθηκε με σκοπό να ανακαλύψει τον θησαυρό. Δεν γνωρίζουμε πού και τι ακριβώς, όμως το βέβαιο είναι ότι για αρκετά χρόνια έψαχνε στους τόπους γύρω από το χωριό, στις ρεματιές και στη Γκούρα.(πηγή: www.opsarion.gr)

Στο Δυτικό Μαίναλο, παίρνοντας το μονοπάτι στη διαδρομή από Ζυγοβίστι για Ελάτη, αφού μπούμε στο εκτεταμένο οροπέδιο Βλάχικα, θα περάσουμε από τη σπηλιά του Λύγκου (1.222 μ.), κοντά στην πηγή Μπουρμπουλίστρα, που βρίσκεται κάτω από την κορυφή Ρεβύθι (1.365 μ.). Τα λείψανα τοίχων που υπάρχουν μέσα στη σπηλιά, επιβεβαιώνουν τη χρήση της ως κρησφύγετο. 

Επίσης, επάνω στο Μαίναλο, στα όρια με τη Βλαχέρνα, υπάρχει το τοπωνύμιο «του Λύγκου», όπου έγινε αιματηρή συμπλοκή των αποσπασμάτων με τη συμμορία του φημισμένου αρχιληστή. 

Στην Ερμιονίδα, στο φαράγγι Καταφύκι, που ξεκινάει πάνω από την Ερμιόνη και βγαίνει στα Παπούλια των Φούρνων, οι παλιοί έδειχναν το λημέρι του Λύγκου, σε μια σπηλιά ψηλά, που λέγεται «Φούρκα Δαίμονι» (φούρκα του διαβόλου)***, απέναντι από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου. 

Αλλά και στο Αετοχώρι, το πρώην Μαρκελέσι, της Αργιθέας (Θεσσαλικά Άγραφα), σε μια περιοχή στα νότια του οικισμού, ψηλά στη ρεματιά, υπάρχει σπηλιά γνωστή ως «Τρύπα τ’ Λύγκ’», όπου κατά την παράδοση κρυβόταν ο ληστής Λύγκος.

Ληστείες, απαγωγές, λύτρα… Τι γίνηκε τόσο χρήμα;

Αρνοτόμαρα αργασμένα,

τούμπιες λίρες γεμισμένα,

τους ληστάς ζωογονούσι

και τον κτήτορα λυπούσι****

Η λογική το έλεγε και ο θρύλος, αντάμα με τις τερατολογίες των ξωμάχων, το αυγάτισε, πως οι Λύγκοι πρέπει να έκρυβαν ανεκτίμητα χρηματικά ποσά (και μάλιστα σε χρυσό) σε υπόγειες στοές του Μαίναλου…

Το καλοκαίρι του 2000, δύο Ελληνοαμερικανοί επιχειρηματίες, με καταγωγή από Αρκαδία και Λακωνία, αντίστοιχα, είχαν φέρει από τις ΗΠΑ ένα ειδικό και πανάκριβο ηλεκτρομαγνητικό μηχάνημα (φασματογράφο απορρόφησης), με υπερσύγχρονο scanner.  

Οι φασματογράφοι απορρόφησης είναι συσκευές που αναλύουν τη σύσταση μεταλλικών κραμάτων με τη μέθοδο της περίθλασης ακτίνων Χ. Η μέθοδος αυτή δίνει ποιοτικές και ποσοτικές αναλύσεις με πάρα πολύ μικρό περιθώριο σφάλματος, σε πολύ σύντομο χρόνο. 

 Ήτανε αρχές του 2001, που παρακολουθούσαμε στις ειδήσεις συνεργεία με σκαπτικά μηχανήματα, ανιχνευτές μετάλλων κ.λ.π., να κάνουν τομές στο έδαφος, ψάχνοντας σε βουνά, σε σπηλιές και καταβόθρες του Μαινάλου. Έψαχναν τον θησαυρό του Λύγκου, του Χελιώτη, του Αρχιληστή. 

Όμως, για μια φορά ακόμη δεν βρήκαν απολύτως τίποτα...

 …………………

*Γιώργης Λύκος, επίσης από το Χέλι, υπήρξε οπλαρχηγός το 1821, που είχε πάρει τον βαθμό του Αντιστράτηγου.

**Η απαγωγή Σωτηρόπουλου είχε γίνει, σε συνεργασία με τον λήσταρχο Μήτσο Λαφαζάνη, στις 28 Ιουλίου 1866, από το κτήµα του στα Φιλιατρά. 

***Πήρε το όνομα από τη φούρκα όπου έδεναν το σχοινί για να ανέβουν και να κατέβουν οι ληστές.

****Τετράστιχο από μακροσκελές ποίημα (28 τετράστιχα), που κατέγραψε ο Φαίδων Κουκουλές το 1907 και περιγράφει την ληστεία σε βάρος του γιατρού Δ. Μαυρογένη, στην Βαμβακού του Πάρνωνα (Λακωνία), την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 1869.

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

Το παραπάνω είναι προδημοσίευση τμήματος μελέτης υπό τον γενικό τίτλο: Λύγκοι, οι φημισμένοι Χελιώτες λήσταρχοι. Περιλαμβάνεται στην τετραλογία: ΑΤΡΟΜΗΤΟΙ - Πολέμαρχοι, Λήσταρχοι, Πρωτοπαλαιστές από την Αργολίδα.