Νίκος Ξιάρχος - Jimmy Demetral - Ο Παγκόσμιος Πρωτοπαλαιστής από την ορεινή Αργολίδα

Στις ανατολικές υπώρει­ες του Αρτεμισίου, 20 χι­λιόμετρα από το Άργος και σε υψόμετρο 620 μέ­τρα, βρίσκεται το χω­ριό Μάζι. Το χωριό ανή­κει, πλέον, στον Δήμο Άργους – Μυκηνών, προηγουμένως ανήκε στον Δήμο Λυρκείας και παλαιότερα υπαγό­ταν στην Κοινότητα Καρυάς (τηλεοπτικό… Κολοκοτρωνίτσι). 

Κυκλωμένο από ένα μοναδικό δάσος από αριές (είδος βελανιδιάς, επιστημονικό όνομα: Quercus ilex) έχει λίγα σπίτια και ακόμα λιγότερους κατοίκους- κάπου λιγότερους από είκοσι... Στην απογραφή του 1981 είχαν καταγραφεί 56, και πάντα ήταν ένα μικρό και φτωχό χωριό.

Εκεί, λοιπόν, το 1893 γεννήθηκε ο Νίκος Ξιάρχος, ο οποίος πέρασε δύ­σκολα παιδικά χρόνια. Σε ηλικία, μάλιστα, 8 χρονών υπέφερε από ρευ­ματισμούς και για δυο χρόνια ήταν αναγκασμέ­νος να χρησιμοποιεί μπα­στούνι για να περπατήσει. Αυτό, όμως, το πρόβλημα ήταν και η αφορμή να γί­νει, μερικά χρόνια αργό­τερα, μεγάλος και τρανός και διάσημος. Ο Νίκος Ξιάρχος ήταν πεισματάρης. Έβαλε, λοιπόν, σκοπό του να γίνει γερός και να ξεπεράσει τα προβλήμα­τα που του προκαλούσαν οι ρευματισμοί. Σκληραγωγήθηκε, δυνάμωσε το κορμί του, έφτιαξε σώμα γερό σαν πέτρα. Ήταν και όμορφη η κατασκευ­ή του, έτσι σύντομα έγι­νε γαμπρός περιζήτητος στο χωριό.

Η συνέχεια της ιστορίας μας βρίσκει τον ήρωά μας παντρεμέ­νο με την Σοφία Μαυροκορδοπούλου, μόλις στα 18 του. Το 1912, λίγο πριν ξεκινήσουν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ενώ η Σοφί­α έχει γεννήσει ήδη τον γιο τους Γιώργο και είναι έγκυος στην κόρη τους Ελένη, η φτώχια έσπρωξε τον Νίκο στην ξενιτιά και κίνησε να βρει την τύχη του από την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Η συνέ­χεια είναι πάνω κάτω ίδια, όπως για πολλές χιλιάδες συ­μπατριώτες μας: Πειραι­άς, Γένοβα, υπερωκεάνιο, Έλις Άιλαντ, Νέα Υόρκη, Αμέρικα...

Φυσικά, οι δρόμοι της Αμερικής δεν ήσαν γεμά­τοι δολάρια, να σκύψει ο φουκαράς ο μετανάστης να τα μαζέψει, να ντυθεί, να ποδεθεί, να νοικοκυ­ρευτεί και να στείλει και το τσεκ στην οικογένεια που το περίμενε πώς και πώς... Αυτό το διαπίστω­σε από την πρώτη στιγμή ο δεκαεννιάχρονος από το Μάζι της Αργολίδας και το επιβεβαίωνε καθη­μερινά για μεγάλο χρονι­κό διάστημα, όταν, για να βγάλει τον επιούσιο, ανα­γκάστηκε να κάνει όποια δουλειά του «ποδαριού» του προσφερόταν. Ήταν μέρα, που αναγκάσθηκαν, αυτός και ο συγκάτοικός του, να κόψουν στη μέση ένα βρασμένο αυγό και να το μοιρασθούν, ως μοναδικό γεύμα! Μέσα στη μιζέρια της δύσκολης καθημερινότητας, ήθελε δεν ήθελε, λησμόνησε γυναί­κα και παιδιά. Ούτε φωνή ούτε ακρόαση στο χωριό από τον ξενιτεμένο. Ακο­λούθησε και ο Μεγάλος Πόλεμος, τα χρόνια πέρ­ναγαν, χάθηκαν…

Μεροκαματιάρης ο Νίκος στην Αμερική και θα ήταν καταδικασμένος να βιώνει για πολύ ακόμα τις εφιαλτικές πτυχές του αμερικάνικου ονείρου αν δεν εμφανιζόταν στον δρόμο του η τύχη με την μορφή ενός παλαιότερου μετανάστη από το Στενό της Τρίπολης, ενός εύσω­μου παλαιστή, που είχε δρέψει ήδη δάφνες στις αμερικάνικες παλαίστρες. Το όνομά του Bill η William Demetral (Βασίλης Δημητρέλης το κανονικό του) και δεν είχε οικογένεια. Μόλις, λοιπόν, συ­νάντησε τον γεροδεμένο κοντοπατριώτη, σε κάποιο στέκι ομογενών, εντυπω­σιάσθηκε και του πρότεινε να γίνει παλαιστής σαν κι αυτόν.

-Νίκο έχεις ωραίο σώμα. Μου θυμίζεις τον εαυτό μου όταν ξεκίνησα. Θέλω να σε γυμνάσω. Θα σε κάνω πρωταθλητή και θα σε έχω αδερφό μου!

Φυσικά και η απάντηση ήταν ενθουσιωδώς κατα­φατική. Με μπόι 1.70 και βάρος 82 κιλά, με δεμένο σώμα και μεγάλη θέληση, που θέριευε από το πεί­σμα του να πετύχει, ο Νί­κος Ξιάρχος δεν άργησε να κάνει τους θεατές, στα στάδια της ελεύθερης πάλης, να παραμιλούν με τα επιτεύγματά του και να στοιχηματίζουν πολλά λε­φτά στη δύναμη και στην μαχητικότητά του. Μόνο που δεν μιλούσε πια κα­νείς για τον Νίκο Ξιάρχο - αυτόν που θυμόντουσαν και περίμεναν, μάταια, πλέον, στο Μάζι - τα αμε­ρικάνικα ρινγκ αποθέω­ναν τον Young Demetral, τον Jimmy Demetral! Ναι, όσο και αν ακούγεται πα­ράξενο, ο Νίκος - τελευταία φορά που τον αποκαλούμε έτσι - τιμώντας τον γυμναστή, φίλο και προ­στάτη του, που τον πήρε από τα βρώμικα σοκάκια της ανέχειας για να τον οδηγήσει στις λεωφό­ρους της δόξας, πήρε το όνομά του και με το όνομα Jimmy Demetral έγραψε ιστορία και δοξάστηκε από το Μαϊάμι μέχρι την Καλιφόρνια.

Σαν σίφουνας μπήκε στην ιστορία της ελευθέρας πάλης ο Jimmy Demetral και σάρωσε αντιπάλους και τίτλους. Έδωσε πάνω από δύο χιλιάδες οκτα­κόσιους αγώνες μέσα σε δεκαεννέα χρόνια και κα­τάκτησε όλους τους κο­ρυφαίους τίτλους στο άθλημα. Έτσι, για τρία χρόνια, από το 1927 έως το 1929 κράτησε τον πα­γκόσμιο τίτλο στα μεσαία βάρη και από το 1930 έως το 1932 ήταν παγκόσμιος πρωταθλητής των ελαφρών βαρέων βαρών. Επίσης εμφανί­στηκε στις Διεθνείς Εκ­θέσεις του 1933 και του 1934, όπου πάλαιψε, τέσ­σερις ημέρες μέσα σε μια εβδομάδα, στον «Κήπο των Πρωταθλητών».

Αλλά οι επιτυχίες του δεν περιορίζονταν μόνο σε κλασσικούς αγώνες. Στην Αμερική, στην χώρα του παραδόξου και του στοιχήματος, ο πρωτοπαλαιστής μας έδωσε και μια σειρά «πρωτότυ­πων» αγώνων. 

Κορυφαί­ος ήταν αυτός που έδωσε με αντίπαλο μια... αρκού­δα βάρους 230 κιλών, με έπαθλο 500 δολάρια, την οποία την νίκησε μέσα σε 22 λεπτά! Οι θεατές, μά­λιστα, κατενθουσιασμένοι τον καλούσαν να ξαναπαλαίψει. Ο Jimmy, τότε ζή­τησε, ως έπαθλο, τα δι­πλά λεφτά, τα οποία του τα έδωσαν. Ξαναμπήκε, λοιπόν, στο ρινγκ και νί­κησε ξανά την αρκούδα, αυτή τη φορά μέσα σε 12 λεπτά, γιατί ήταν... κου­ρασμένη (αυτός δεν κου­ραζόταν ποτέ!). Όταν τον ρώτησαν οι δημοσιογρά­φοι, αστειευόμενοι, αν του είπε τίποτα η αρκού­δα την ώρα που πάλευ­αν αγκαλιασμένοι, αυτός τους απάντησε:

-Κάτι μου έλεγε αλλά δεν κατάλαβα γιατί μούγκρι­ζε!

 Άλλος σπουδαίος και παράδοξος αγώνας του ήταν αυτός που έδωσε με αντιπάλους 9 σωματώ­δεις παίκτες των Chicago American Giants, τους οποίους κατενίκησε μέσα σε 26 λεπτά! Ενώ, μια άλλη φορά είχε τέσσερις απανωτούς αγώνες με αντιπάλους πυγμάχους τους οποίους νίκησε με μεγάλη ευκολία.

Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι ήταν πολύ φί­λος με τον άλλο κορυ­φαίο συμπατριώτη του (από το Κουτσοπόδι του Άργους), διεθνή πρωτοπαλαιστή, τον Τζιμ Λόντο, ο οποίος ήταν μικρότερος του και δόξασε κι αυτός την Ελλάδα, στην Αμερική. Σημειωτέον πως μεταξύ τους δεν πάλεψαν ποτέ!

Ο Τζιμ Λόντος

Ο Νίκος Ξιάρχος, ως πρωτοπαλαιστής με το όνομα Jim Demetral, όπως είδαμε, έδρεπε στην Αμερική, τους καρ­πούς των κόπων του, θρι­αμβεύοντας. Όμως, πίσω έμειναν η γυναίκα του Σο­φία και τα δυο του παιδι­ά, που προσπαθούσαν, δύσκολα, να τα φέρουν βόλτα...

Πρώτος βρήκε τα ίχνη του ο γιός του Γιώργος, ο οποίος, μάλιστα του έμοιαζε πολύ ως προς τη δύναμη. Λέγεται ότι σήκωνε σακί 100 οκάδες με τα... δόντια! Ο Γιώρ­γος υπηρετούσε φαντά­ρος στο Ναύπλιο, από όπου έγραψε στον πατέρα του, διεκτραγωδώ­ντας την οικονομική τους κατάσταση. Δυστυχώς, ο άτυχος νέος δεν πρόλαβε να μάθει νέα του πατέρα του γιατί πέθανε, σε ηλι­κία 22 ετών, από πλευρί­τιδα. Τι είχε συμβεί; Διεκδικώντας το δικαίωμα να αναγνωρισθεί προστά­της της οικογένειας, κάτι που ο στρατός δεν του το αναγνώριζε, έφευγε από το στρατόπεδο και πήγαινε με τα πόδια, φυ­σικά, στο Μάζι, όπου εργαζόταν στα χωράφια! Όταν ξαναγυρνούσε τον περίμενε το κρατητήριο, όπου έπεφτε κουρασμένος και ιδρωμένος να κοιμηθεί στο τσιμέντο. Έτσι αρρώστησε βαριά και έσβησε πάνω στο άνθος της ηλι­κίας του. Η απάντηση του πατέρα του, μαζί με χρη­ματικό έμβασμα, έφτασε μετά τον θάνατό του...

O Jimmy Demetral ποζάροντας μπροστά από πίνακα που τον απεικονίζει, το 1947 (φωτο: John Newhouse). Ανήκει στην Wisconsin Historical Society.

Τα χρόνια πέρασαν σαν νερό, τέλειωσε και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η επαφή είχε και πάλι χα­θεί, όπου, μια μέρα, κατά το 1947, πήρε το θάρρος και του έγραψε ο Κυριά­κος Γιάννος, από την Κα­ρυά, που ζούσε στο Σικά­γο, αδερφός του άνδρα της κόρης του Ελένης, Νίκου. Ο Νίκος Γιάννος σκοτώθηκε το 1944 από τους ΕΛΑΣίτες, αφήνο­ντας χήρα την γυναίκα του με ένα παιδί μωρό, την Σοφία, και ένα παιδί στην κοιλιά, την Νίκη. Μα­θαίνοντας ο Jim Demetral την τραγωδία, που κτύπησε άλλη μια φορά την οικογένειά του, ένοιωσε τύ­ψεις και από τότε άρχισε να στέλνει στην γυναίκα του και στην κόρη του, τακτικά, εμβάσματα.

Το 1963 πήγε και τον βρήκε ο γιός του αδερ­φού του Δημήτρη, ο Γιάν­νης, που τον ξεσήκωσε:

-Μπάρμπα, σήκω να πάμε στην Ελλάδα.

Στο ταξίδι ο Jim Demetral μονολογούσε, αναφερόμενος στην γυναίκα του:

-Την κατάστρεψα την κα­κομοίρα. Την πήρα στο λαιμό μου.

Στο Μάζι έφτασε με το αρχοντικό ταξί (την παλιά Κράισλερ) του Μιχάλα (Μιχαήλ Ιωάννου) από το Αργος. Έμεινε περί τον ένα μήνα και έκανε πολ­λά τραπέζια σε συγγε­νείς και φίλους - όσους εί­χαν απομείνει στη ζωή, πολλούς βοήθησε οικονομικά και σε κάποιους υποσχέθηκε να τους στείλει, για τις γεωργικές εργασίες τους, μουλάρια από την Αμερική, και πράγματι το έκανε... Πριν φύγει, επισκεύασε, από την αρχή, το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που ήτανε έτοιμο να πέσει.

 Αναλαμβάνοντας τις ευ­θύνες του απέναντι στην οικογένειά του πήρε και μια καθοριστική για το μέλλον τους πρωτοβουλί­α. Τους αγόρασε στο Άργος ένα σπίτι και όλο το τετράγωνο όπου βρισκό­ταν κτισμένο το ακίνητο.

Από τότε ήρθε πάλι 2-3 φορές από 10 ημέρες.

 Το Δεκέμβριο του 1970 πέθανε η γυναίκα του.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Jim Demetral, που έμενε μόνιμα σε ξενοδοχείο στο Μάντισον του Ουϊσκόνσιν, παντρεύ¬τηκε την γερμανίδα σοφέρ του. Παλαίμαχος, πλέον, οργάνωνε αγώνες πάλης και μοίραζε τα χρήματα σε παιδιά με ειδικές ανάγκες. Γενικά είχε μεγάλη φιλανθρωπική δράση.

Το 1978 τον συνάντησε εκεί, για τελευταία φορά, ο άντρας της εγγονής του, Φώτης Μποζιονέλος.

Πέθανε εκείνη τη χρονιά…

Στο Μάντισον υπάρχει δρόμος και πλατεία στο όνομά του. Επίσης, στο όνομά του, υπάρχει και υποτροφία στο εκεί Πα­νεπιστήμιο.

Στη διαθήκη του ήταν προς όλους τυπικός και δίκαιος - είχε φροντίσει μέ­χρι και τις αμοιβές των δι­κηγόρων...

Πληροφορίες για την ζωή του και φωτογραφικό υλι­κό – από το αρχείο της οικογένειας -  μου προσέφεραν, ευγενώς, η εγγονή του Νίκη Μποζιονέλου και ο σύζυ­γος της δισέγγονής του Ελένης από την εγγονή του Σοφία, Σπύρος Τότσικας. Τους ευχαριστώ. Επίσης, κάποια στοιχεία τα συνέλεξα από το δια­δίκτυο.

Γιώργος Ν. Μουσταΐρας

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος του Απριλίου 2019 του περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ Εικονογραφημένη.